کد مطلب:20688 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:5

گنجینه پرسمان » اخلاق و عرفان

كسي كه ميداند چند لحظه ديگر (يك سال يا يك ساعت) فوت ميكند، اگر توبه كند توبهاش مورد قبول خداوند متعال قرار ميگيرد؟

توبه كه به معناي بازگشت از گناه است اختصاص به شخص معين، يا زمان محدود و يا سن، سال، عصر و زمان ويژهاي ندارد، و اگر شرايط در آن جمع باشد مورد قبول درگاه خداوند متعال قرار ميگيرد; وَ هُوَ الَّذِي يَقْبَلُ التَّوْبَةَ عَنْ عِبَادِهِي وَ يَعْفُواْ عَنِ السَّيِّ ?‹َاتِ وَ يَعْلَمُ مَا تَفْعَلُونَ ;(شوري،25) او كسي است كه توبه را از بندگانش ميپذيرد و گناهان را ميبخشد و آن چه را انجام ميدهيد، ميداند.

تنها استثنايي كه در قبول توبه وجود دارد و قرآن كريم نيز به آن اشاره كرده، آن جايي است كه انسان زماني به سراغ توبه رود كه مرگ او را فرا گرفته و در آستانه برزخ قرار گرفته و مقدمات انتقال او از دنيا به سراي آخرت فراهم شده; مثلاً در حال احتضار و جان دادن و يا در موقع فرود آمدن عذاب الهي بخواهد توبه كند، ممكن است توبهاش مورد قبول واقع نشود; چنان كه فرعون هنگامي كه عذاب الهي فرا رسيد و او در ميان امواج نيل در حال غرق شدن بود گفت: ءَامَنتُ أَنَّهُو لاَ َّ إِلَـَهَ إِلآ الَّذِيَّ ءَامَنَتْ بِهِي بَنُوَّاْ إِسْرَ ََّءِيلَ وَ أَنَا مِنَ الْمُسْلِمِينَ ;(يونس،90) من ايمان آوردم كه هيچ معبودي جز آن كسي كه بنياسرائيل به او ايمان آوردهاند نيست و من از مسلمين هستم.

بنابراين، گرچه علم پيدا كردن به اين كه انسان يك ساعت يا يك سال ديگر، به طور يقيني ميميرد، مشكل است ولي اگر كسي واقعاً چنين علمي پيدا كند چنان كه علماي كلام گفتهاند ممكن است توبة او مشكل باشد.

قرآن كريم، چنين توبه اضطراري و از روي ناچاري را قبول ندارد و ميفرمايد: وَلَيْسَتِ التَّوْبَةُ لِلَّذِينَ يَعْمَلُونَ السَّيِّ ?‹َاتِ حَتَّيََّ إِذَا حَضَرَ أَحَدَهُمُ الْمَوْتُ قَالَ إِنِّي تُبْتُ الْ ?‹َـَنَ وَلاَالَّذِينَ يَمُوتُونَ وَهُمْ كُفَّارٌ أُوْلَغكَ أَعْتَدْنَا لَهُمْ عَذَابًا أَلِيمًا ;(نسأ،18) توبه كساني كه كارهاي بدي انجام ميدهند و و هنگامي كه مرگ يكي از آنها فرا رسد ميگويد: الآن توبه كردم پذيرفته نيست و نه توبه كساني كه در حال كفر از دنيا ميروند ]و در عالم برزخ توبه ميكنند[ اينها كساني هستند كه عذاب دردناكي برايشان فراهم شده است.(ر.ك: اخلاق در قرآن، آيت اللّه مكارم شيرازي و ديگران، ج 1، ص 217ـ246، دارالكتب الاسلامية، تهران.)